
استاندارد جعبههای آتشنشانی الزامات، نصب و تست ایمنی:
استاندارد جعبههای آتشنشانی الزامات، نصب و تست ایمنی:
جعبههای آتشنشانی (Fire Box) یکی از مهمترین تجهیزات ایمنی در ساختمانها محسوب میشوند که نقش کلیدی در کنترل و مهار آتشسوزی دارند. وجود این تجهیزات در مکانهای عمومی، مسکونی، تجاری و صنعتی الزامی بوده و رعایت استاندارد جعبههای آتشنشانی نصب و نگهداری آنها میتواند از خسارات جانی و مالی جلوگیری کند. در این مقاله، به بررسی استانداردهای بینالمللی و ملی جعبههای آتشنشانی، نحوه نصب، الزامات ایمنی و تستهای ضروری خواهیم پرداخت.
جعبه آتشنشانی یک محفظه فلزی یا پلاستیکی مقاوم در برابر حرارت است که شامل تجهیزات اطفا حریق مانند شیلنگ، قرقره، نازل، کوپلینگ و شیرهای کنترلی میباشد. این جعبهها به دو دسته اصلی تقسیم میشوند:
- جعبه آتشنشانی خشک: حاوی تجهیزات بدون آب است که از طریق اتصال به سیستم آب شهری یا پمپ آب فعال میشود.
- جعبه آتشنشانی تر: این مدل همیشه به سیستم آب تحت فشار متصل است و آماده استفاده فوری در مواقع اضطراری میباشد.
هدف از نصب این جعبهها، فراهم کردن ابزارهای سریع و قابل دسترس برای کنترل آتش در مراحل اولیه تا زمان رسیدن نیروهای امدادی است.
استانداردهای بینالمللی و ملی جعبه آتشنشانی:
استانداردهای بینالمللی
برخی از مهمترین استانداردهای جهانی برای جعبههای آتشنشانی عبارتاند از:
- NFPA 14 (استاندارد انجمن ملی آتشنشانی آمریکا) برای طراحی و نصب سیستمهای آتشنشانی.
- EN 671-1 و EN 671-2 (استاندارد اروپایی) که شامل دستورالعملهای مربوط به قرقرهها و شیلنگهای آتشنشانی است.
- ISO 6182 که مشخصات و تستهای لازم برای سیستمهای لولهکشی و جعبههای آتشنشانی را بیان میکند.
استانداردهای ملی ایران
در ایران، استانداردهای ملی سازمان ملی استاندارد و سازمان آتشنشانی برای جعبههای آتشنشانی تعریف شدهاند، که شامل:
- استاندارد 2-672 که دستورالعملهای نصب و عملکرد تجهیزات آتشنشانی را ارائه میدهد.
- مبحث سوم مقررات ملی ساختمان که به ایمنی حریق در ساختمانها پرداخته است.
نحوه نصب جعبه آتشنشانی:
ارتفاع و مکان نصب:
- ارتفاع نصب جعبه روکار: 130 سانتیمتر از کف ساختمان.
- ارتفاع نصب جعبه توکار: 70 سانتیمتر از کف ساختمان.
- ارتفاع استاندارد برای شیر آب: 100 سانتیمتر ± 10 سانتیمتر از کف.
- فاصله بین جعبههای آتشنشانی: حداکثر 30 متر.
- جعبهها باید در مکانهایی با دسترسی آسان و دید مناسب مانند ورودیها، راهپلهها و راهروها نصب شوند.
نحوه اتصال و تجهیزات داخلی:
- طول شیلنگ: حداکثر 20 متر.
- فشار کاری مناسب: 220 کیلوپاسکال (2.2 بار) ± 10%.
- جنس شیلنگ: مقاوم در برابر حرارت و فشار.
- وجود نشانگر مکان جعبه با ارتفاع حداقل 150 میلیمتر.
انواع جعبه آتشنشانی و مشخصات آنها:
- تک کابین (روکار و توکار): دارای یک بخش برای تجهیزات آتشنشانی.
- دو قلو (روکار و توکار): دارای دو بخش، یکی برای شیلنگ و دیگری برای کپسول آتشنشانی.
- دو طبقه (روکار و توکار): دارای بخشهای جداگانه برای انواع تجهیزات و کپسولهای مختلف.
ابعاد و مشخصات این جعبهها بسته به فضای نصب و نیاز ساختمان تعیین میشود.
تستهای ایمنی و کنترل کیفیت:
- تست نشتی آب: مقدار نشتی نباید از 5 میلیلیتر در 3 دقیقه بیشتر باشد.
- باز شدن شیلنگ: نیروی مورد نیاز نباید از 100 نیوتن تجاوز کند.
- دبی خروجی نازل در حالت جت: حداقل 0.33 لیتر در ثانیه باشد.
- باز و بسته شدن نازل: عملکرد باید روان و بدون نقص باشد.
- تست فشار آب: فشار درون سیستم نباید از محدوده استاندارد خارج شود.
- بازرسی دورهای: هر 6 ماه یکبار جعبهها و تجهیزات داخلی آنها باید بررسی و تست شوند.
نحوه نصب جعبه آتشنشانی:
نصب جعبههای آتشنشانی باید مطابق با استانداردهای ایمنی و مهندسی انجام شود. موارد مهم در نصب عبارتاند از:
- ارتفاع نصب:
- برای جعبههای روکار، ارتفاع مناسب از کف ساختمان 130 سانتیمتر است.
- برای جعبههای توکار، ارتفاع مناسب از کف ساختمان 70 سانتیمتر در نظر گرفته میشود.
- استانداردترین محدوده برای نصب جعبه بین 1.5 تا 2.4 متر از کف ساختمان است.
- شیر درون جعبه باید در ارتفاع 1 متر ± 10 سانتیمتر از کف تمامشده قرار گیرد.
- جانمایی جعبهها:
- جعبهها باید در محلهای قابل دید و دسترس مانند راهپلهها، پاگردها و راهروها نصب شوند.
- فاصله بین جعبههای آتشنشانی نباید از 30 متر بیشتر باشد.
- نباید در مکانهایی نصب شوند که در شرایط اضطراری دسترسی به آنها دشوار باشد.
- بر روی جعبهها باید علامتی با حداقل ارتفاع 150 میلیمتر جهت نمایش مکان آن نصب گردد.
- نحوه اتصال و تجهیزات داخلی:
- طول شیلنگ داخل جعبه نباید بیشتر از 20 متر باشد.
- فشار کارکرد مناسب سیستم باید 220 کیلوپاسکال (2.2 بار) ± 10 باشد.
- در اماکن خارجی، جعبه باید دارای قرقره باشد تا تجهیزات از عوامل محیطی محافظت شوند.
نکات کلیدی در نصب جعبه آتشنشانی F:
-
- برای جعبههای توکار، قرارگیری یک کلاف آهنی (Sub Frame) درون بازشو جهت استحکام الزامی است.
- برای جعبههای روکار، اتصال با 4 عدد رول بولت M6 از نوع HSA به دیوار توصیه میشود.
- ورودی لوله باید همتراز با رایزر باشد و تجهیزات هنگام نصب قرقره موقتاً خارج شوند.
- پس از نصب، جعبهها باید تا پایان عملیات نازککاری با سلفون محافظت شوند.
جعبههای آتشنشانی از تجهیزات ضروری برای تأمین ایمنی ساختمانها در برابر آتشسوزی محسوب میشوند. رعایت استانداردهای بینالمللی و ملی در طراحی، نصب و نگهداری این تجهیزات میتواند نقش مهمی در کاهش خسارات ناشی از آتشسوزی داشته باشد. نصب صحیح، تستهای دورهای و انتخاب جعبه مناسب برای هر نوع ساختمان از مهمترین عوامل در بهینهسازی سیستم ایمنی حریق است. بنابراین، توصیه میشود همواره از متخصصان مجرب در این زمینه استفاده شود تا ایمنی کامل ساختمان تضمین گردد.